Χαρούπι, μάραθος, μελισσόχορτο. Τρία βότανα με τεράστια διατροφική αξία. Τρία βότανα που μπορούν να θεωρηθούν ως υπερτροφές, απαραίτητες για τον άνθρωπο. Χαρακτηριστικά το χαρουπάλευρο διαθέτει δεκαπλάσια ωφέλιμα σάκχαρα απ΄ όσα διαθέτει η φέτα. Η μαραθόριζα περιέχει περισσότερο κάλιο απ΄ το μπρόκολο που θεωρείται υπερτροφή, ενώ το μαρούλι επροσφέρει λιγότερο ασβέστιο και κάλιο μπροστά στο μελισσόχορτο.
Σήμερα στην ελληνική κουζίνα χρησιμοποιούμαι σε μικρό ή μεγάλο βαθμό αυτά τα βότανα και οι νέες γενιές τις έχουν εντάξει μέσα στις καθημερινές διατροφικές συνήθειες. Το σίγουρο είναι πλέον ότι τα ελληνικά αρωματικά- φαρμακευτικά φυτά που για πολλούς μπορούν να χαρακτηριστούν και σαν υπερτροφές γίνονται οι πρωταγωνιστές στην καθημερινή μας διατροφή. Μένει τώρα στην Ελλάδα να αναπτυχθεί ένα σύστημα μεταποίησης ώστε πολύ σύντομα να γίνουν ευρύτερα γνωστά, ενώ δεν θα πρέπει να παραγνωρίζουμε την εξαγωγική δραστηριότητα.
Η Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση του παραρτήματος Θεσσαλονίκης της Ελληνικής Εταιρίας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, εξακολουθεί να είναι ο «παράδεισος των φυτών της Ευρώπης». Αν και κατέχει το 6% της Μεσογείου, φιλοξενεί το 26% της μεσογειακής χλωρίδας. Κατέχει μαζί με τις όμορες χώρες της Βαλκανικής το 50% της φυτικής ποικιλότητας της Ευρώπης (6.700 είδη και υποείδη).
Από την μέχρι τώρα έρευνα στο φυτικό βασίλειο της Ελλάδα έχουν προσδιοριστεί 1.683 είδη και υποείδη των αρωματικών- φαρμακευτικών φυτών (25% της ελληνικής χλωρίδας) για τα οποία υπάρχουν δημοσιευμένες φαρμακογνωστικές έρευνες ή και εθνοβοτανικές χρήσεις.
Απ΄ αυτά, τα 234 είναι ενδημικά είδη- υποείδη (δεν υπάρχουν πουθενά αλλού) και τα 75 είναι χαρακτηρισμένα ως σπάνια- απειλούμενα.
Χαρούπι, κάππαρη, κρίταμο, μαστίχα Χίου, μάραθος, ορεινό θρούμπι, φασκόμηλο, τσάι του βουνού, δίκταμος, κρόκος Κοζάνης, σατουρέγια ορέων, μαντζουράνα, ρούδι, κράνα, κυνόροδα (καρποί του άγριου τριαντάφυλλου) είναι ελληνικά αρωματικά- φαρμακευτικά φυτά.
Οι επιστημονικά τεκμηριωμένες ιδιότητές τους, τα αντιοξειδωτικά χαρακτηριστικά τους που είναι πολύτιμα στοιχεία της συμμετοχής τους στη μεσογειακή διατροφή. Τα κράνα για παράδειγμα έχουν το υψηλότερο αντιοξειδωτικό φορτίο απ΄ όλους τους καρπούς, ενώ η χρήση φασκόμηλου στο μαγείρεμα της φασολάδας είναι το αντίδοτο στο “φούσκωμα” που συχνά προκαλεί το συγκεκριμένο φαγητό.
Η εργαστηριακή σύγκριση μεταξύ 200 γρ. χαρουπάλευρου και 200 γρ. φέτας, έδειξε ότι το χαρούπι υπερτερεί μεν σε ωφέλιμα σάκχαρα και σε χαμηλά λιπαρά, αλλά δεν υστερεί και σε άλλα συστατικά, όπως πχ στο ασβέστιο, 348 mg έναντι 493 mg της φέτας, βιταμίνες και ενέργεια, 222 kcal το χαρουπάλευρο και 264 kcal η φέτα. Στο παρελθόν, πάντως, σε αντίστοιχο κατάλογο ελληνικών υπερτροφών έχουν συμπεριληφθεί από διατροφολόγους τα αμύγδαλα, φακές, καρύδια, προϊόντα τυρογάλακτος, τραχανάς, μέλι, αυγοτάραχο, ελαιόλαδο, σύκα, κορινθιακή σταφίδα, μήλα, φυστίκια Αιγίνης, κ.ά.